Hatırladığım kadarıyla, kutsal kitaplarda zekayı öven tek bir kelime bile yoktur. Bertrand Russell Bertrand Russell
Bertrand Russell Sözleri Zamanın önemsizliğini anlamak bilgeliğin kapısıdır. Tarihsel bakımdan İsa'nın yaşamış olup olmadığı tamamiyle belirsizdir. Sevgi bilgeliktir, nefret ise aptalcadır. Önyargının ve zalimliğin asıl kaynağı korkudur. Korkunun üstesinden gelmek bilgeliğin ilk adımıdır. Hayat, kurban değil suçlu olmak için verilen bir mücadeledir. Gizem hoşluk verir ama bilgisizliğe dayandığından bilimsel değildir. Filozof olmak isteyen, saçmalıklardan korkmamalı. Eğitimin amacının zihinsel özgürlük olduğu bir dünya isterdim. Gençlerin aklını, onları bütün hayatları boyunca nesnel kanıtların oklarından koruyacak olan bir zırhın içine sokmamalı. Dünyanın açık kalplere ve aydın insanlara ihtiyacı var ve bunu statik s Eğer bir filozof olmak istiyorsanız, yalnızca eğitiminizin zaman ve mekanına ve anne-babalarınızın ve öğretmenlerinizin size söylediklerine dayanan inançlardan elinizden geldiğince kurtulmaya çalışmalısınız. Düşüncelerim için ölmeyi göze almam çünkü yanılıyor olabilirim. Felsefi Sözler Kategorisindeki Sözler Yaşanan her şeyin bir sebebi vardır. Bütün insanların üç yaşamı vardır: Herkese açık, özel ve gizli olan. Bir şey bilmediğim dışında başka bir şey bilmiyorum. Bir şeyleri değiştirmek isteyen insan önce kendisinden başlamalıdır. Endişelerinizden kurtulmak istiyorsanız, yaşamaktan en çok korktuğunuz şeyin bir gün başınıza geleceğini kabul edin. Erdem, ruhun güzelliğidir. Felsefe, neleri bilmediğini bilmektir. Evrende tesadüfe, tesadüf edilmez. Felsefe hayretle başlar. Haksızlığa uğramak, haksızlık yapmaktan iyidir. Haksızlık yapmak, haksızlığa uğramaktan daha acıdır. Hiç kimse, kendi isteğiyle kötü değildir. İnsan bildiğini öğrenir. İnsanlar her zaman her yerde acıkmışlardır ama her zaman her yerde erdemli olmamışlardır. Kadın erkekle bir kez eşit hale getirildi mi, artık ondan üstün olur. Kendin pahasına olduktan sonra tüm dünyayı kazansan eline ne geçer? Kendini bulmak istiyorsan, kendin için düşün. Kimseye hiçbir şey öğretemem, sadece onların düşünmelerini sağlayabilirim. Ne pahasına olursa olsun, evlenin. Karınız iyi çıkarsa mutlu olursunuz, yok fena çıkarsa o zaman da filozof olursunuz. Tokgözlülük doğal zenginliktir; lüks ise yapay yoksulluk. Yalnız işsiz olanlar değil, daha iyi işler yapabilecek olanlar da başıboştur. Biley taşı keskin değildir ama, en sert demiri bile keskin eder. Sorgulanmamış bir hayat, yaşanmaya değmez. Hayattan uzaklaştığımız ölçüde gerçeğe yaklaşırız. Güzelliğin anlamı gereği güzel olan her şey güzelleşir. Hayret etmek bir filozofun hissidir ve felsefe hayret etmekle başlar. Sessizlik elma yiyemez. Yastığımın başı dönüyor. Bir, iki, üç, dört, beş... altı değil. Hayat benden gizlediğini hangi cebinde saklıyorsun? Gül yanlış kokarsa yakaya tuz takılır. Yenilgi her devlet için mukadderdir. Eldiven giyen kedi fare tutamaz. Fikir, düşüncede sansür olmamalı, her zaman işbirlikçiler vardır, olacaktır. Onların karşısına onların silahlarıyla çıkacaksınız. Hayat eylemdir, laf değildir. Eylem getirmeyen fikir sahtedir. Hayat karar ve eylemdir. Karar vereceksin, eyleme geçeceksin. İnsanın doğası değişmediği sürece olaylar ve şartlar değişmez. Önderi var eden, halkın korku ve çaresizliğidir. Toprağın üzerinde ne varsa hepsi kökten gelir; bütün korkular ölümden kaynaklanır. Vatan sevgisiyle harmanlanmış fedakarlık duygusu, dejenere insanlara basit gelir. Bir damla mürekkep bir milyon kişiyi düşündürebilir. Susan bir bilgin tek bir kelime konuşamayan aptallardan farksızdır. Dünyayı yönetenler dirilerden çok ölülerdir. Ancak kendimize inanç duyduğumuz zaman, başkalarına da inanç duyabiliriz. Gerçek bilgiye erişmenin tek yolu sevme edimidir. Ancak bir insanı nesnel olarak tanıyarak, onun değişmeyen özüyle, sevgi edimi ile kavrayabiliriz. Gerçek hiçbir zaman şiddet tarafından çürütülemez. Günümüzde psikiyatri, psikoloji ve psikoanaliz insanları manipüle etmenin bir yolu olarak kullanılma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ağaç yaşken eğilir. Aç midenin cezasını yorgun ayaklar çeker. Akıllı insan kimseyle yarışmaz, böylece kimse onunla yarışamaz. Az konuşmaktan pek az, çok konuşmaktan sık sık pişman olunur. Ahlak değerlerinin öznelliğine ilişkin savlar nasıl çürütülebilir bilmiyorum, ama keyfi bir zalimliğin yanlış olmasının tek nedeninin bundan hoşlanmayışım olduğuna da kendimi inandıramıyorum. Bir mesele üzerinde çalışıyor veya herhangi bir felsefe üzerine düşünüyorsanız, kendinize sadece şunu sorun: Olgular nelerdir? Ve bu olguların desteklediği gerçekler nelerdir? Düşünürler arasında can düşmanımın aleyhimdeki konuşmasını felsefeden habersiz bir dostumun konuşmasına üstün tutarım. Düşüncelerim için ölmeyi göze almam çünkü yanılıyor olabilirim. Eğer bir filozof olmak istiyorsanız, yalnızca eğitiminizin zaman ve mekanına ve anne-babalarınızın ve öğretmenlerinizin size söylediklerine dayanan inançlardan elinizden geldiğince kurtulmaya çalışmalısınız. Filozof olmak isteyen, saçmalıklardan korkmamalı. Gizem hoşluk verir ama bilgisizliğe dayandığından bilimsel değildir. Hayat, kurban değil suçlu olmak için verilen bir mücadeledir. Hatırladığım kadarıyla, kutsal kitaplarda zekayı öven tek bir kelime bile yoktur. Felsefe yapmak, kişinin, gelmeyeceğini bildiği birisini beklemesine benzetilebilir. Bir insan yaptıklarının toplamıdır. Bu dünyada öylesi aç yaşayan insanlar var ki, Tanrı onlara ancak bir somun ekmek suretinde görünebilir. Cesur ve darbe almaya hazır olursan, saldırıyla cevap vermez ama pes de etmezsin. Bunu yaparsan, insanın doğasında ortaya çıkan bir şey sana olan nefretini azaltıp saygısını artırır. Çılgınca tahribatı totaliterlik nedeniyle ya da özgürlük ve demokrasi adı altında yapmak ölüler, yetimler ve evsizler için ne değiştirir? Çocukların kötücül bir mirasın etkilerini atlatabildiğini gördüm. Bunun nedeni saflığın ruhun doğasından olmasıdır. Dünya, herkesi doyuracak kadar kaynağa sahiptir. Ama herkesin açgözlülüğünü doyuracak kadarına değil. Dünyada görmeyi istediğiniz değişimin kendisi olunuz. Düzenli, temiz ve şerefli olabilmek için paraya ihtiyacımız yoktur. Eğer haklıysan sükunetini korumaya izin verebilirsin; haksızsan sükunetini yitirmeye izin veremezsin. Göze göz, dişe diş düşüncesi bütün dünyayı kör edecek. Güç fiziki kapasiteden değil, boyun eğmeyen iradeden gelir. Haksızlığa sapıp bütün insanlar seni takip edeceğine, adaletle hareket edip tek başına kal daha iyi. Hayatta yaptıklarınız önemsiz olacaktır; ama önemli olan onları sizin yapmış olmanızdır. Keyif zaferde değil; asıl mücadele, girişim ve çekilen ıstıraptadır. Korkaklık ile şiddet arasında bir seçim yapmak gerekirse şiddeti öğütlerdim. Önce seni görmezden gelirler, sonra seninle alay ederler, sonra seninle savaşırlar, ondan sonra sen kazanırsın. Özgürlük hiçbir zaman "her istediğini yapma izni" anlamını taşımamıştır. Sıkılmış yumruklarla el sıkışamazsınız. Siz kendi elinizle teslim etmedikçe, kimse kendinize olan saygınızı elinizden alamaz. Sonsuz yaşayacakmış gibi öğrenin, yarın ölecekmiş gibi yaşayın. Söylediklerinize dikkat edin; düşüncelere dönüşür. Düşüncelerinize dikkat edin; duygularınıza dönüşür. Duygularınıza dikkat edin; davranışlarınıza dönüşür. Davranışlarınıza dikkat edin; alışkanlıklarınıza dönüşür. Alışkanlıklarınıza dikkat edin; değerlerinize dönüşür. Değerlerinize dikkat edin; karakterinize dönüşür. Karakterinize dikkat edin; kaderinize dönüşür. Şiddet göstermeme, inancımın birinci maddesidir. Aynı zamanda o, benim itikatımın da son maddesidir. Şiddet karşıtlığının ürettiği güç kesinlikle insan yeteneğinin icat ettiği tüm silahlardan gücünden üstündür. Toprağı kazıp onu işlemeyi unutmak, kendimizi unutmak demektir. Gelecek nesiller, etten kemikten böyle birinin bu dünya üzerinde yürüdüğüne inanamayacak. // "Mohandas Karamçand Gandi" için söylediği söz. Ben daima şuna inanmışımdır ki, her birimiz hiç olmazsa yoksulluğun bir parçasını sona erdirebilmek için ufak bir şey yapabilir. Bir insanın sahip olabileceği en güzel anıt, insanların kalbindedir. Biz bilgi edindikçe etrafımızdakiler anlaşılır bir hâl almaktan ziyade daha da gizemli olur. Biz hepimiz o denli çok birlikte olduğumuz halde hepimiz yalnızlıktan ölüyoruz. Yaratılmış şey bulunmuş ve hiçbir zaman doğru değildir. O her zaman ve yalnızca kendisidir. Deneyim başka şeylere bakarken kazandığınız şeydir. Bir restorana sadık olmak bir kadına sadık olmaktan kolaydır. Akıllı insan, bütün yumurtalarını bir tek sepete koymaz. At, sahibine göre kişner. Bal, eşeğin ağzı için değildir. Kuru pantolon ile balık tutulmaz. Borcunu ödememek kararıyla alışveriş yapan için, fiyatın önemi yoktur. Herkesin kendine göre birtakım dertleri vardır, ama bu kiminde gramladır, kiminde kiloyla. Bir kapı kapanırken, öteki açılır. Şiddetli fırtınanın arkasından sükunet gelir. Aşağılık insanlara iyilik etmek, denize su taşımaya benzer. Önüne kötülük etme fırsatı çıkmamış kişiye, iyiliğinden ötürü teşekkür edilebilir mi? Eldeki serçe, uçan turnadan iyidir. Bütün acılar azalır, yeter ki ekmeğin olsun. Açlık, dünyanın en güzel salçasıdır. İyi bir ağaca sarılan gölgesiz kalmaz. Tecrübe bilginin anasıdır. Zengin dullar bir gözleriyle ağlarlar, öbürünü kırparlar. İhanet insanın hosuna gider ama hainler iğrençtir. Açılmamış kanatların büyüklüğü bilinmez. Anı yazmak, ölümün elinden bir şey kurtarmaktır. Aptal görünmeye çalışmak en büyük akıllılıktır. Arkadaş, insanların sana sundukları gibi benimseme yaşamı. Yaşamın daha güzel olabileceğine inandır kendini. Arzular! Hiç mi yorulmayacaksınız? Başka birinin sizin kadar iyi yapabileceği bir şeyi bırakın o yapsın, siz yapmayın. Bilge kişi, her şeye şaşan kişidir. Çok yapılan tenkit ve çıkışlar şiddetini kaybeder. Tıpkı bir tanesi insanın ayağını acıtan çakıl taşının, pek çoğunun üzerinde yüründüğünde tesirini kaybetmesi gibi. En güzel çiçek, en tez solandır. Gerçeği arayanlara inanın. Bulduklarını iddia edenlerden çekinin. Güzel geleceği bekleyerek görkemli gençliklerimizi eskitiyorduk, işte burada hata yapıyorduk. Hayat yaşla değil, yaşamakla anlaşılır. Her dalganın çekilişindeki güzellik kendisinden öncekinin çekilişine borçludur; her çiçek kendi meyvası uğrunda solmak zorundadır; meyve de düşmedikçe, ölmedikçe, yeni çiçekleri sağlayamaz. Bahar bile kışın yasından hız alır. İhtişam baktığın şeyde değil bakışında olmalı. İnsanın hayatı, insanın hayalidir. İnsan yalnız tek bir istemeli ve durmadan hep onu istemeli, o zaman onu elde edeceğimizden emin olabiliriz. İyi bir başlangıç, yarı yarıya başarı demektir. Karanlığa küfretmektense, bir küçük ışık yakın, daha iyi edersiniz. Kendi kendinin mutluluğuna engel olmak yolunda insan fevkalade beceriklidir. Kıyıyı gözden kaybetmeye cesaret etmedikçe insan, yeni okyanuslar keşfedemez. Kitabım kendisinden çok, kendi kendinle ilgilenmeyi öğretsin sana. Sonra kendi kendinden çok, kendi dışında kalanlarla ilgilenmeyi... Nice hastalıklar vardır, elde olmayanı istemekten gelir. Olmadığın biri olarak sevilmektense, olduğun biri olarak nefret edilmek daha iyidir. Platon'un anlattığı, hiçbir tasın içinde alıkonulamayan Ameles kaynağının suyunu andırır. Her an, getirdiği her şeyi alıp götürür. Ruhumuz bir değer kazandıysa, başka ruhlara göre daha candan tutuştuğu için kazandı. Umutsuzluk nedeniyle korkup kaçma. Umut umutsuzluğun ötesindedir. Aş, yürü, geç onu. Karanlık geçidin ötesinde, ışık bulacaksın. Yaşam, çok zalim bir öğretmendir. Önce sınav yapar, sonra dersi verir. Şair şiire karşı sorumludur. Yol, iki yer arası değildir, yer, iki yol arasıdır. Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguları paylaşanlar anlaşabilir. Bulutlar ağlamasa yeşillikler nasıl güler? Bülbüllerin güzel sesleri beğenilir de bu yüzden kafes çeker onları. Ama kuzgunla baykuşu kim kor kafese? Hayvanlar benim arkadaşlarımdır ve ben arkadaşlarımı yemem. Vatanseverlik, özünde -sadece orada doğduğu için- bir ülkenin en iyi ülke olduğuna inanmaktır. İşleyebileceginiz en büyük günah, başkasından nefret etmek değil, ona kayıtsız kalmaktır. İnsanlık dışı olmanın özü nefret değil, kayıtsızlıktır. Yalancının cezası kimsenin kendisine inanmayışı değil, asıl kendisinin kimseye inanmayışıdır. Dünyada iki çeşit trajedi vardır. Bunlardan biri kalbinizdeki tutkuyu yitirmek, diğeri ise kaybettiğiniz tutkuyu geri kazanmaktır. Adem'i hep küçümsemişimdir; bilgi ağacındaki elmayı, yılanın baştan çıkardığı Kadın'ın zoruyla kopardı diye... Ben olsaydım, sahibi arkasını döndüğü an, ağaçtaki elmaların tümünü yutardım. Akıllı adam aklını kullanır. Daha akıllı adam başkalarının da aklını kullanır. Altın kural, altın kuralların olmadığıdır. Attığınız tokada karşılık vermeyen kişiden sakının: O hem sizi bağışlamaz hem de kendinizi bağışlamanıza olanak bırakmaz. Bazı insanlar her şeyi olduğu gibi görür ve 'neden' diye sorarlar. Bense her şeyi asla olmadığı biçimde hayal eder ve 'neden olmasın' diye sorarım. Beğenmediğiniz bir şeyi alkışlamak, yalan söylemenin birçok çeşidinden biridir. Benim çapımda bir beyin besinini ineklerden almaz. Benim en iyi dostum terzimdir. Çünkü ne zaman beni görse, derhal o andaki ölçülerimi alır. Oysa bütün öteki tanıdıklarım, benim hala eskisi gibi olduğumu düşünürler. Bir erkek veya kadının ne şekilde yetiştiğini bir kavgadaki hareketlerinden anlayabilirsiniz. Bir kadın, bir koca buluncaya kadar geleceği konusunda endişelidir. Bir erkek ise ancak bir kadınla evlendikten sonra geleceği konusunda endişelenmeye başlar. Çıplak bedenler bizi şaşırtmıyor artık, çıplak beyinlerdir varlığına dayanamadığımız. Çok zor bir şeyi yapmakla uğraşan ve çok iyi yapan bir kişi, kendisine saygısını hiçbir zaman yitirmez. Diş ağrısı çekenler dişleri sağlam olanları; yoksulluk çekenler de parası çok olanları mutlu sanırlar. Eğer yürüdüğün yolda engeller yoksa o yol seni bir yere götürmez. Gençken yaptığım on şeyden dokuzunun başarısızlıkla sonuçlandığını gördüm. Başarısız olmak istemiyordum onun için ben de on kat daha fazla çalıştım. Gerçek şu: Özgürüm, sağlıklıyım, mutluyum ve patlıyorum sıkıntıdan! Hatalarla dolu bir hayat, bomboş geçirilmiş bir hayattan çok daha faydalı ve onurludur. Her kelimeyi bir şekille anlatan Çincede risk, iki şekil yan yana getirilerek yazılır: Tehlike ve fırsat! Hiçbir şey ayağınıza gelmez, en azından iyi olan hiçbir şey. Herşeyi gidip kendiniz almanız gerekir. İlk nefesini alışından önceki dokuz aylık süre haricinde hiçbir insan işlerini, bir ağaç kadar iyi yönetemez. İnsan, bir aslanı öldürmek istediği zaman ona spor der: bir aslan onu öldürmek istediğinde ise buna vahşet der. İnsanın kendini berbat hissetmesi, mutlu olup olmadığına önem verecek kadar boş zamanı olmasından ileri gelir. İnsanların ölmesiyle yaşamın gülünçlüğü nasıl değişmezse, insanların gülmesiyle de yaşamın ciddiliği değişmez. İyilik yapmak için gerekli teknik nitelikler, kötülük yapmak için de gerekli olan teknik niteliklerdir. İletişim konusundaki en büyük sorun gerçekleştiği yanılgısıdır. Kendi dilini bilmeyen başka dil öğrenemez. Kendinizi temiz ve berrak tutarsanız iyi edersiniz; çünkü arkasına geçip dünyayı görmeniz gereken pencere sizsiniz. Keyifler değildir yaşamı değerli yapan. Yaşamdır, keyif almayı değerli kılan. Korkmayın, mutluluk duymadan yaşamasını öğrendi o genç! Kötüler zenginleşiyor ve güçlüler de uzun yaşıyorsa, doğa alçakların tanrısı demektir. Sessizliğe inananlardan yanayım; bu konuda saatlerce konuşabilirim. Sözünüz senediniz kadar sağlam olamaz; çünkü belleğiniz hiçbir zaman onurunuz kadar güvenilir olamaz. Uzun bir zaman önce, asla bir domuzla güreş tutmamayı öğrendim. Her ikinizde çamur içinde kalırsınız; ancak domuz bundan hoşlanır. Yanlışlık fare deliğinden geçer, doğruluk kapılardan sığmaz. Yasadışı bir iş yapmadan önce iyi bir avukata danışın. Yaşamımız yaşadıklarımızla değil, beklentilerimizle şekillenir. Yaşlandığımız için oyun oynamayı bırakmayız, oyun oynamayı bıraktığımız için yaşlanırız. Eğri ayağın gölgesi de eğridir. Ehil olmayanlara sabretmek ehil olanları parlatır. Eşekten şeker esirgenmez ama eşek yaratılışı bakımından otu beğenir. İnsanların kendilerine itimatları olmalı. Bu fena değildir. Fakat bu itimat ne kadar fazla olursa o kadar tehlikelidir. Para gibi. Atom gücü, süper devletleri, dünyanın efendisi yapacak yerde, kendi icat ettikleri zincirlerle kendi kollarını bağlayan avanak maymunlara çevirmiştir. Aslanın ölüsüne karşı söylenenler, dirisine karşı söylenemeyenlerdir. Bütün tutkular aslında güçsüzlüktür. Görmek bile nispidir. Kaşınan yeri parmak, gözden iyi görür. Sen bu -Allah- sözünü beline silah etmeye çabalamaktasın, ama bu silah bize hiç sökmez. Ürettiğimiz tüm mallar, sürümleri kolay olsun ama çok dayanmasın diye, bile bile üstünkörü yapılıyor. Ürünlerinin nitelikleri dolayısıyla insanlığın ilk dönemlerine nasıl taş çağı, tunç çağı deniyorsa, bizim çağımıza da kalpazanlar çağı denecektir Çağımız, çalışma yüzyılıdır, diyorlar; aslında acının, yoksulluğun, kokuşmuşluğun yüzyılıdır. Tembellik hakkı deyince, şöyle yan gelip yatmak, ekmek elden su gölden bir yaşam gelir insanın aklına önce, 'armut piş, ağzıma düş' deyimine uygun bir yaşam... Oysa, emek sarfetmeden insanca bir yaşam elde edilemez. Hayvanla gerçek insan arasındaki kayıp halka muhtemelen biziz. Bir köpeğin sevgi ve sadakati, bir insanın arkadaşlığı kadar ahlaki sorumluluk talep eden değerli bir hediyedir. Tanrı kötülüğü önlemek istiyor da gücü mü yetmiyor? Öyleyse o güçsüzdür. Yok gücü yetiyor da önlemek mi istemiyor? Öyleyse o, kötü niyetlidir. Hem güçlü hem de iyi ise kötülük nereden geliyor? Felsefe, mutlu bir yaşam sağlamak için tutarlı eylemsel bir sistemdir. Zevk mutlu bir yaşamın başlangıcı ve amacıdır. Bilginin amacı; insanı bilgisizlik ve boş inançlardan tanrı ve ölüm korkusundan kurtarmaktır. Ve bu olmadan mutlu olmaya imkan yoktur. Kanunlar bilgeler için konmuştur, ama haksızlık etmesinler diye değil, haksızlığa uğramasınlar diye. Yaşlılar da gençler gibi felsefe ile kendilerini yetiştirmeliler. Birinci grup kaderin onlara sunduğu serveti hatırlayarak gençleştiğini hissetmek için, ikinci grup, gençliklerine rağmen gelecek karşısında yaşı ilerlemiş birisi kadar cesur olmak için. Bir insanın devinimlerinin yöneldiği amaç, o insanın çocukken dış dünyadan aldığı izlenimlerin etkisi altında gelişip ortaya çıkar. Her isteyiş, bir yetersizlik duygusuyla ilgilidir, insanda bir doyum, bir hoşnutluk, bir yeterlilik sağlama eğilim ve dürtüsünün doğmasına yol açar. İki kişinin aynı şeyi yapması, aynı şey değildir; ama aynı şeyi yapmasalar da, yaptıkları aynı şey olabilir. Oyun oynamaktan kaçan çocukların ruhsal gelişimlerinde her zaman bir aksaklık söz konusudur. Dünyanın son hâlini, hangi örgüt üstlenecek acaba! Bildiğimiz tek psikolojik savaş, küsmek! Artık büyüdün yavrum, sana bazı gerçekleri saklamanın zamanı geldi! Yeryüzünde kaç tane gerçek var ve bu yaşadığımız hangisi? Kırkından sonra değil, farkından sonra başlar hayat. Bizler Rousseau'nun dönmeleri ya da Voltaire'in müritleri değiliz; aramızdan Helvetius'un da bir ilerleme kaydettiği söylenemez. Ateistler bizlere öğüt veremez, deliler de bize kural koyamazlar. Savaş, bulduğu ülkeyi bir daha bırakmaz. Savaş, yüreklilik değil korkaklıktır. Kimse az şey yapabildiği için hiçbir şey yapmayan kişiden daha büyük bir hata yapamaz. Başarmak istediğimin ne olduğunu soracak olursanız yanıtı farkındalık yaratmaktır ki o zaten öğretmenin başlangıcıdır. Biz, çok güldüğümüzde daha gülerken, ağlayacağımızı düşünüp suratını asan insanlarız. Alçalan insanların yükselen değerlerinden uzak duruyorum. Ne zaman içime biraz fazla baksam yükseklik korkum depreşir. Bütün yağmurlar, uzayın derinliklerinden gelip yağar diye düşünürüm. Bir insan, bir insanı sıkamaz. Bir insan canı isterse sıkılır. Ilımlılık mı kurtaracak insanlığı? Alttan alma mı örtecek bunca çirkefi, zorluğu, belayı? Adımın yaşamadığı, adımın özlemle anılmadığı yerlerde kime umut verebilirim ki zaten? Romantizmin kanına girdiği insanlar bencil ve hırslı! İnsan, özverinin çocuklara ad olarak verilebileceği bir dünyada tanımını kaybediyor. Düşünen insan, her şeye kuşkuyla yaklaşmalı. Ne yavuz ol asıl, ne alçak ol basıl. Her şeyi kaybeden, her şeyi kazanır! Sahip olduklarınız ne kadar çoksa, siz o kadar azsınız. Bize bol bol ziya kucakla getir; düşmek, etrafı görmemektendir. Elbet sefil olursa kadın, alçalır beşer. Kedimle oynarken benim onunla eğlenmemden daha çok, onun benimle eğlenip eğlenmediğini kim bilir? Kuşku koşmaktır aydınlıklara doğru. İnsan aklıdır eninde sonunda gerçeği bulacak olan. Uğraş, didin, düşün, ara, bul, koş, atıl, bağır. Durmak zamanı geçti, çalışmak zamanıdır. Söner şimdi, görünürken demin, Maddesi karşımda bir alemin. Kötü adamlar kuralına göre oynamaz. Onları kötü yapan budur. Belki kazanmalarını sağlayan da budur. 'Genç olmak' insanın uzun zamanını alır. Nefretiniz elektriğe dönüştürülebilseydi, bütün dünyayı aydınlatırdı. Bırakın doğruları gelecek söylesin ve herkesi eserlerine ve başarılarına göre değerlendirsin. Bugün onların olsun; ama uğrunda çok uğraştığım gelecek, benimdir. İstemeden kirleniyor insan. Ben milletime ikiyüzlülüğü yakıştıramıyorum. Elitist olmayan hiçbir toplum ileri gidemez. Sayın Başbakan, bilim karşısında haddinizi biliniz. Bu Komünistler aynı Müslümanlar gibi. Ben ayıramıyorum. Bana yağmuru anlatma, yağ! Bir kütüphane, bir inancın işaretidir. Bir okul fazla yapın, bir hapishane eksiltmiş olursunuz. Çalışmak hayat, düşünmek ışıktır... Dikkat, aklın en büyük çocuğudur. Felsefe düşüncenin mikroskobudur. Yerini vaktinde terketmeyi bilmek, gerçek olgunluktur. Kurdu kurtaran, koyunları öldürür. Zevk son derece hoş bir acıdan başka bir şey değildir. Kırk çürük yumurta bir tane sağlam yumurta etmez. Aerodinamik yasalarına göre o tombul ve tüylü arının hiç uçmaması gerekiyordu; herhalde bunu ona hiç kimse söylemedi ki, uçuyor. Bilginin azı tehlikeli ise tehlikeden uzak duracak kadar çok şey bilen kişi nerede? Büyük adam büyüklüğünü küçük adama davranışıyla gösterir. Dalın ucuna gitmekten korkma, meyve oradadır. Dertlerini gözyaşlarında boğmak isteyenlere, dertlerin yüzme bildiğini söyle. Dile, sezgilere, zekaya ve sempatiye rağmen, birisi asla gerçekten başkasıyla bir şey hakkında iletişim kuramaz. Düşün onları seyredecek birileri olmasaydı, kaç kişi mercedes otomobil alırdı. İnsan, yürümeyi öğrenmiş maymundur. İyilikten zarar gelmeyeceğini öğretirler; fakat arkanızdan enayi denileceğini öğretmezler. Kimi zaman içindeki o sessiz sese, uzmanlardan daha fazla güven. Eğer hayatını berbat ettiysen; değiştir onu... Bugün değiştir, yarın değil. Eğer kararsızsan; neden kararsız olduğunu bul ve kararlı ol. Eğer düşünüşün doğru değilse; dosdoğru düşün, tutarlı bir şekilde... Eğer dinleyecek, yaşayacak, yüzünü sonsuzluğa dönecek sadece beş kişi varsa benim için yeterlidir. Dövüş ustası olanlar öfkelenmezler, kazanma ustası olanlar korkmazlar, akıllılar dövüşmeden kazanır, cahiller kazanmak için dövüşürler. Para her kapıyı açar lakin kilitleyemez. Yarısını yedikten sonra elimizde bütün bir elma kalmayacağı gibi, çelişik taraflardan biri olmadan diğeri de olmaz. İnsanlar yaşadıkları gibi düşünürler. Tek kelimeyle bizi, sizin mülkiyetinizi yok etme niyetimizden dolayı kınıyorsunuz. kesinlikle öyle; niyetimiz tam olarak budur. Dizlerimin üstünde yaşamaktansa, ayaklarımın üstünde ölmeyi tercih ederim. Kültür; bilmeniz gerektiğini öğrendikten sonra kendinize kattıklarınızdır. Akıllı insanlara gülmek, delilerin ayrıcalığıdır. Alay, çoğu zaman akıl yoksulluğundan ileri gelir. Hayat, duygulananlar için bir trajedi, düşünenler için bir komedidir. Dünyada başarı kazanmanın iki yolu vardır: Ya kendi aklından faydalanmak, yahut da başkalarının akılsızlığından faydalanmaktır. Siz de "Şah" diyeni öldürürlerse, açılın kapılar Şah'a gidelim. Terk edilmişlik başkadır, yalnızlık başka. Güzel deyince aptalın aklına kadın gelir, kadın deyince abdalın aklına güzel. Kimse sana sende olmayanı veremez; bu nedenle sen sende olanı bulmalı, bulman gerekeni sen kendinde aramalısın. Yaşamı boyunca herkes 'birini' bulur ama 'birbirini' bulmak çok az insana nasip olur. Yen yırtılınca kırılan kolu saklamaya çalışmanın bir mânâsı olmaz! Kapıyı her çalışımda içeriden gelen 'kim o?' sorusuna verdiğim yanıt hiç değişmedi: 'bilmiyorum'... Karıncanın ayak sesini duymayan hakikatin sesini de duyamaz, hakikatin eşiği zarefettir çünkü. Kayboldum diye üzülme sakın, seni arayan biri vardır. Sohbet kalıbın değil, kalbin ihtiyacıdır. Nezaket başkasını rahatsız etmemek değil, asıl başkası için rahatsızlık duymaktır. Yaşamda öyle suçlar vardır ki kendileri zaten birer cezadır, işleyen bilir. Çoğu kez, ahlaksızlığın üzerine serilen en kalın örtüdür, ahlak. Kırılmak istemiyorsan kimseye ayna olma! Üzülme, âlem senin kusurlarınla tamamlanıyor. Ne mutlu insanım diyene! Ağrılar, acılar, sızılar, ne ki hep geceleri, ve inadına, hep tek başına. Kişisel hayaller, kişiye özeldir. Herkes kendi şiirinin şairi olacak. Stres, insan için, gelişimin ve yeni düşüncelerin motorudur. Kaos anlayışı, gelecek için planlar yapmayı değil, günü en iyi şartlarda yaşamayı öğütler. Hafızayı, beynin diğer işlevlerini kuvvetlendirmenin yolu, onu farklı işlere, farklı deneyimlere zorlamak. Beyin inşaatının ilk ana iskeleti, anne karnında ilk haftalarda ortaya çıkar. Bilgi yerine maalesef birçok ezberimiz var. Ne yapıyor olursanız olun, neyi neden yaptığınızı bilin. Beyni anlamaya çalışan en gelişmiş aracımız yine beynin kendisidir. Bakan kişinin neye nasıl bakacağını, hatta baktığında ne göreceğini dahi dikte eden şeylerdir paradigmalar. Zulme karşı duruşumuz ne kadar "insan" olduğumuzun en açık göstergelerinden birisidir. Dünyayı anlamadan onun hakkında konuşmasak çok daha iyi olur. Makine düşünmez. (Fotoğraf Makinesi) Öyle bir milletin içinde yaşıyoruz ki bir boktan anlamıyorlar. En azından üç dil bileceksin, En azından üç dilde, Ana avrat dümdüz gideceksin. Bildiğini bilenin arkasından gidiniz, bildiğini bilmeyeni uyarınız, bilmediğini bilene öğretiniz, bilmediğini bilmeyenden kaçınız. Bilinmemekten değil başkalarını bilmediğimde üzüntü duyarım. Bir insanı doyurmak istiyorsanız, ona balık verin; aç kalmamasını istiyorsanız ona balık tutmayı öğretin. Bir kişiye iyilik yapmak istiyorsan ona balık verme, balık tutmayı öğret. Bir yerde küçük insanların büyük gölgeleri varsa, o yerde güneş batıyor demektir. Doğrunun ne olduğunu görüyor fakat onu yapmakta başarısız oluyorsanız eksikliğiniz cesarettir. Duyduğumu bilirim, gördüğümü hatırlarım, yaptığımı anlarım. Düşünmeden öğrenmek faydasız, öğrenmeden düşünmek tehlikelidir. Durmadığınız sürece yavaş ilerlemeniz önemli değildir. Evinizin eşiğini temizlemeden komşunuzun damındaki karlardan şikayet etmeyiniz. Gerçeği bilenler ile onu sevenler hiçbir zaman eşit değildirler. Güçlü olan, zayıf yanını herkesten iyi bilendir; daha güçlü olan ise zayıf yanına hükmedebilendir. Her şey bir güzelliğe sahiptir fakat bunu herkes görmez. İntikam yolculuğuna çıkacaksan, kendin için de bir mezar kaz.